Onderwerpen jaargang 2024-2025

Soms vertelt je huid een verhaal en kun je eraan zien waar je geweest bent en wat er gebeurd is.

Als je aan je huid denkt, denk je misschien eerder aan biologie of gezondheid dan aan levensbeschouwing. Dat is begrijpelijk. Toch kun je veel levensbeschouwelijke vragen stellen over iemands huid. Mensen versieren bijvoorbeeld hun huid met tatoeages die in hun cultuur of voor hen persoonlijk belangrijk zijn. Of ze maken hun huid ritueel schoon voordat ze in gebed gaan. En natuurlijk kun je met je huid voelen of iets hard of zacht, glad of ruw is. Genoeg boeiende aspecten voor een serie lessen.

Bovenbouw

In deze lessenserie is er aandacht voor het verzorgen van je huid, waardoor je eigenlijk ook voor jezelf zorgt. In een bijzonder verhaal van de Shetlandeilanden maken we kennis met zeehonden die hun huid kunnen afdoen en er dan uitzien als een mens. In een les over tilaka horen de kinderen over het hindoeïstische gebruik om je voorhoofd te versieren. En in een les over het christendom is er aandacht voor veel verschillende gebruiken: zalven met olie, dopen met water, een kruisje zetten met as.

Middenbouw

In de middenbouw is er niet alleen ruimte om te ontdekken welke indrukken je met je huid kunt opdoen, maar ook voor wat je huid kan uitdrukken, door bijvoorbeeld kippenvel of blozen. En natuurlijk komen in deze lessenserie ook veel gebruiken uit verschillende tradities aan de orde: boeiende versieringen bij de Aboriginals, het reinigende Joodse bad mikwe en het verhaal over Jezus die iemands huidziekte geneest.

Onderbouw

In de lessen van de onderbouw is veel aandacht voor het bekijken van je huid en het onderzoeken van wat je er allemaal mee kunt voelen. Dat komt ook terug bij de suggesties voor de hoeken, bijvoorbeeld in een blotevoetenpad of een moddertafel. Daarnaast maken de kleuters kennis met het gebruik van moslims om je ritueel te wassen, bijvoorbeeld voordat je gaat bidden. Ze horen ook het verhaal van de vrouw die de voeten van Jezus zalft. En er is een les waarin we met schmink in de huid van iemand anders kruipen. 

Rivieren zijn een bron van leven, maar hebben ook een ongekende kracht in zich.

Rivieren zijn indrukwekkende waterwegen. Het zijn landschappen op zichzelf. In de zomer nodigen ze uit om te zwemmen, op te varen of in te dobberen. Ze zijn een bron van leven, van vruchtbaarheid, maar rivieren hebben ook een ongekende kracht in zich. Je kunt onverwacht meegesleurd worden en als een rivier overstroomt, kan dat een verwoestende werking hebben.

Alle lessen gaan over een aspect van de rivier: over een eigenschap of ervaring, over een verhaal of ritueel. Zo bouwen de kinderen een rijk beeld op van al die verschillende kanten van een rivier, aangereikt door het lesmateriaal en gevoed door hun eigen ideeën en ervaringen.

Bovenbouw

In deze lessenserie maken kinderen kennis met eigenschappen en gevaren van een rivier. Daarnaast zijn er lessen waarin de symbolische en levensbeschouwelijke rijkdom van een rivier wordt verkend. De kinderen maken kennis met de Ganges, waar hindoes veel rituelen hebben en met de Styx, een mythische rivier uit het oude Griekenland, die de scheidslijn tussen de levenden en de doden vormt. Kinderen werken ook met het verhaal over Jezus, die in de rivier de Jordaan gedoopt wordt, en met een oud Chinees verhaal over een man die zich overgeeft aan de stroom van de rivier en daarmee een wijze levensles prijsgeeft.

Middenbouw

In de middenbouw zoeken kinderen een rivier of beek op om daar te gaan luisteren, kijken en voelen. Twee lessen gaan over religieuze onderwerpen. Kinderen luisteren naar het verhaal van Christoffel, die Jezus over een gevaarlijke rivier tilt. Ze spelen het na in een bewegingsles. Een ander verhaal gaat over Sobek, de krokodillengod van de Nijl in Egypte. De Nijl komt ook aan bod in een verhaal over David Livingstone, de ontdekkingsreiziger die op zoek ging naar de oorsprong van de rivier. En er is ook een les waarin de kinderen verkennen wat een overstroming is, hoe indrukwekkend die kan zijn en wat je kunt doen om die te voorkomen.

Onderbouw

In de eerste les nodigen we de kinderen uit om met frisse ogen naar een rivier te kijken. Hoe zou het zijn als je een bloem, vis of schipper was? In deze serie vertellen we twee Bijbelverhalen. Eén gaat over baby Mozes, die door zijn zus in een mandje op de Nijl wordt gelegd. Een ander verhaal gaat over Naäman, een heldhaftige generaal die geplaagd wordt door een vreselijke huisziekte. Een heel ander verhaal gaat over het Koekemannetje, dat op reis gaat en niet over een rivier heen komt omdat hij dan zou verkruimelen. Zo merken kinderen dat een rivier niet alleen een bron van leven en redding is, maar ook een obstakel kan zijn.

Hoog, hoger, hoogst, dat is in een notendop de magie van een toren en de motivatie van mensen om ze te bouwen.

Wie hoog boven op een toren staat krijgt uitzicht en overzicht. Dat is letterlijk zo, je ziet ineens hoe een weg loopt of waar de rand van de stad is. En het is ook figuurlijk zo, je voelt je even los van het gewoel daar beneden, je hoort vooral de wind en het lijkt alsof je beter overziet wat er uiteindelijk echt toe doet.

In de lessen komen veel bijzondere torens voor, torens waar verhalen over zijn, zoals de torens van Alexandrië, Dubai en Glendalough. Ook besteden we ruim aandacht aan torens zoals ze in godsdienstige tradities voorkomen. 

Bovenbouw

De kinderen in de bovenbouw oriënteren zich in verschillende lessen op hoe je een toren kunt ervaren: er is een les over het uitzicht en het overzicht vanuit een toren, een les over de hoogtevrees die je boven op een toren kunt hebben en over de veiligheid en afscherming die een toren kan bieden. In een les over pagodes verkennen de kinderen de vorm en betekenis van deze bijzondere Aziatische bouwwerken. En ze horen het Bijbelverhaal over de toren van Babel, waarin mensen besluiten om een hoge toren te bouwen, die hen beroemd zou maken en bij elkaar zou houden en hoe dat precies andersom uitpakt. In een laatste les maken de kinderen in kleine groepjes presentaties over bijzondere torens zoals de Eiffeltoren, de toren van Pisa en de hoogste toren Burj Khalifa.

Middenbouw

Veel mensen zullen als eerste een kerktoren voor zich zien, als ze aan een toren denken. De lessen voor de middenbouw beginnen dan ook met een eerste les over kerktorens, met een kruis of een haan in de top. In de serie komt verder een keur van minder alledaagse torens aan de orde. Bijvoorbeeld de Burj Khalifa, de allerhoogste toren van maar liefst meer dan 800 meter, die in Dubai staat. Of de wonderlijke toren van Glendalough, met een deur hoog boven de grond. De kinderen maken ook kennis met de heilige Barbara, de opgesloten is in een toren, maar zich vrij voelt in haar gedachten. Ook ontwerpen de kinderen hun eigen toren.

Onderbouw

In de lessen voor de jonge kinderen nemen we uitgebreid de tijd om te verkennen hoe het is om op een hoge toren te staan. We vertellen twee mooie verhalen; een verhaal gaat over dorpsbewoners die samen een hoge toren bouwen. Een ander verhaal gaat over een dorp waar niemand weet dat de toren boven de wolken uitzicht geeft over de rest van de wereld – totdat een kind besluit om eens naar boven te klimmen. In een les over een uitkijktoren laten we de kinderen ervaren hoe het voelt om je te verstoppen, uit het zicht van de anderen. De kinderen maken ook kennis met het wereldwonder van de vuurtoren van Pharos. En ze leren over de minaret bij een moskee, die mensen uitnodigt om in gebed te gaan. Natuurlijk geven we naast deze klassikale lessen ook weer veel suggesties voor de hoeken, zodat kinderen ook hun eigen interesse kunnen volgen en over torens kunnen lezen en torens kunnen bouwen of schilderen.
 

In deze lessen verkennen we met kinderen hoe het is om een mens te zijn. Het zijn lessen waarin diepgang en verwondering een plek krijgen. Ze vormen een mooie aanloop voor de kerstperiode, waarin voelbaar wordt dat vrede, eenvoud en samenzijn belangrijk zijn voor ons allemaal. De digitale adventskalender en het kerstkatern bieden prachtige suggesties om dat samen te vieren.

Bovenbouw

De kinderen ontdekken dat er in alle culturen en levensbeschouwingen verhalen zijn over het ontstaan van de mens. Ze denken na over de boodschap in het scheppingsverhaal van de Maya’s en andere scheppingsverhalen. Door een zelfportret te maken en die van klasgenoten te bekijken denken ze na over hoe ze zichzelf en de ander zien. Ze gaan op zoek naar de kern van mens-zijn, onder andere door mensen te vergelijken met robots. Aan de hand van het verhaal over Kaïn en Abel onderzoeken ze menselijke emoties. En ze onderzoeken de verschillende fases van het leven. Is er iets wat altijd hetzelfde blijft?

Vrede, eenvoud en samenzijn zijn belangrijk voor ons allemaal.

Middenbouw

De kinderen in de middenbouw maken kennis met het eerste verhaal uit de Bijbel en onderzoeken hoe de mens en de aarde met elkaar verbonden zijn. Ze denken na over de vraag waarom mensen dingen maken en hoe je door creatief te zijn dingen béter en mooier kunt maken. Aan de hand van dierenboeken en filmpjes met dierenfabels onderzoeken ze wat een mens een mens maakt, in vergelijking met een dier. Ze maken een portret van zichzelf en denken na over hun goede en slechte eigenschappen. Ook ontdekken ze gedeelde eigenschappen met klasgenoten en bedenken ze welke eigenschap van een ander ze zouden willen ‘lenen’. Ze maken kennis met het boeddhistische begrip metta en doen een metta-oefening. Zo ervaren ze het belang van liefdevolle vriendelijkheid voor jezelf en anderen.

Onderbouw

In de onderbouw horen de kinderen een scheppingsverhaal uit de Bijbel, en verkennen ze wat ‘samen zijn’ voor hen betekent. Ze denken samen na over wat een mens eigenlijk is. Wat kunnen mensen wat geen enkel dier of ander wezen kan? Aan de hand van een gedichtje ontdekken ze dat er heel veel verschillende mensen zijn, maar dat zijzelf uniek zijn. Ze beelden deze verscheidenheid uit in een groepsschilderij. Ze spelen scènes na uit het verhaal ‘De gewonde koopman’ en ervaren zo hoe het is om iemand anders te helpen en welke emoties en interacties het spel oproept.

Ruimte is een woord met veel betekenissen. Het gaat over de inrichting van een gebouw of van een kamer, maar ook van een straat of een dorp. Ruimte gaat ook over het heelal, de ruimte, de hemel. Ruimte kan ook betekenen: elkaar willen zien en begrijpen, ruimte geven aan elkaar, aan een ander en jezelf. Al die verschillende betekenissen van ruimte komen in de lessen in het nummer Ruimte aan de orde.

Bovenbouw

In de bovenbouw onderzoeken kinderen wat persoonlijke ruimte is, en de flexibele grens hiervan. Dit doen ze aan de hand van kunstwerken op het digibord, maar ze gaan ook op onderzoek uit in andere ruimtes zoals de gymzaal en het speelplein. Ze luisteren naar een verhaal over de bouw van de tabernakel en onderzoeken wat het hun te zeggen heeft. En ze verwonderen zich over afstanden in de ruimte en proberen de grootsheid daarvan te beschrijven in de vorm van een gedichtje. Ze voeren een filosofisch gesprek over oplichting en ruimte in jezelf, bijvoorbeeld nadat iets lastigs is opgelost. En ze maken aan de hand van Feng Shui kennis met de sfeer en de beleving van een ruimte. Ook denken ze in spelvorm na over hoe een publieke ruimte kan worden ingericht en gebruikt.

Middenbouw

In de middenbouw onderzoeken en verbeelden kinderen hoe je je in verschillende ruimtes voelt en beweegt. Ze ervaren in spelvorm hoe verschillende ruimtes eruit kunnen zien. Ook maken ze kennis met de bijzondere ruimte in kerkgebouwen en ontdekken ze wat die met mensen doet. Ze wisselen ervaringen uit over ruimte voor zichzelf en onderzoeken wat die ruimte belangrijk voor hen maakt. Ook ontwerpen ze hun eigen schoolgebouw: wat maakt deze school zo fijn? Buiten ervaren ze hoe anders dit voelt dan binnen, en wat dit voor hen betekent. Aan de hand van het Bijbelverhaal van Zacheüs onderzoeken ze hun eigen ervaringen met bedrukt zijn en nieuwe ruimte voelen. 

Onderbouw

Met de kleuters maken we een lange slinger en ontdekken we hoe groot het klaslokaal is. De kinderen luisteren naar een verhaal over Jezus, die tijd en ruimte maakt voor kinderen. Een andere dag luisteren ze naar een Braziliaans scheppingsverhaal en doen ze een dramaspel. Ook onderzoeken aan de hand van een gedichtje ze wat ‘ruimte maken voor een ander’ betekent. Ze maken kennis met de moskee en leren hoe mensen hier hun geloof vieren en beleven.